210319 EU Ban Blog Hero 1920 x 1440 px

EU-verbod 
op 
wegwerpplastic: 
de 
feiten, 
onze 
mening 
en 
hoe 
jij 
een 
rol 
kunt 
spelen

June 21, 2021

In maart 2019 stemde het Europees Parlement voor Richtlijn (EU) 2019/904. Hoezo halen we ineens een twee jaar oude koe uit de sloot over iets wat klinkt als een saai stuk wetgeving? Omdat deze Richtlijn een poging van de EU is om plasticvervuiling aan te pakken door middel van een flink aantal maatregelen. Waaronder een verbod op bepaalde wegwerpplastic items.

Bedankt, EU.

Er zit alleen wel een addertje onder het gras. Alle toezeggingen van de overheid en de industrie (inclusief deze EU-maatregelen) verminderen de hoeveelheid plasticafval die onze oceanen vervuilt met slechts 7%.

7% is niet genoeg om onze oceanen te redden. Daarom vragen we de EU om een stap verder te gaan, en alle wegwerpwaterflessen te verbieden. Doe je mee?

210616 EU Ban Blog Update 07

Wat is er eigenlijk aan de hand?

Naar schatting belandt er elke minuut een vrachtlading plasticafval in onze oceanen. In diezelfde minuut gaan er 1 miljoen wegwerpplastic flessen over de toonbank. Ondertussen staan drankverpakkingen - wegwerpwaterflessen - in de top 10 van meest aangetroffen plasticafvalproducten op de Europese stranden.

Met andere woorden: we hebben een probleem.

Richtlijn (EU) 2019/904 in een notendop

Gelukkig is de EU het daarmee eens. Daarom maakten ze de richtlijn: een plan om die top 10 van plasticafval aan te pakken. Ze besloten zich op deze items te concentreren, omdat ze 43% vertegenwoordigen van al het plasticafval dat onze oceanen vervuilt. Volgens een rapport van de Europese Commissie gaat het om:

Top 10 van single-use plastic items die worden gevonden op EU-stranden:

  1. Drinkflessen, doppen en deksels
  2. Sigarettenfilters
  3. Wattenstaafjes
  4. Chipsverpakkingen/snoeppapiertjes
  5. Sanitairverpakkingen
  6. Plastic tasjes
  7. Bestek, rietjes en roerstaafjes
  8. Drinkbekers en dekseltjes
  9. Ballonnen en ballonstokjes
  10. Voedselbakjes, inclusief fastfoodverpakkingen

De richtlijn in detail

Omdat het aanpakken van plasticvervuiling geen peuleschil is, heeft de EU de richtlijn opgesplitst in zes subdoelen. Dat zijn (hou je vast): markt beperkingen, consumptievermindering, gescheiden inzameling van en ontwerpvereisten voor plastic flessen, verplichte etikettering, het uitbreiden van de verantwoordelijkheden van producenten, en het creëren van bewustzijn.


Wat gaat dat in de praktijk betekenen (afgezien van het feit dat het niet genoeg is om onze oceanen te redden)? We doken in de details, vatten het samen (zie hieronder), en voegden onze eigen gedachten er voor de goede orde aan toe.

EU Ban Blog Illustrations 01

Verbod op wegwerpplastic artikelen

Subdoel 1: marktbeperkingen

De feiten

Met ingang van 3 juli 2021 zijn de volgende producten verboden in de EU-lidstaten.

  • Plastic wegwerpbestek (vorken, messen, lepels en eetstokjes)
  • Plastic wegwerpborden
  • Plastic rietjes
  • Wattenstaafjes gemaakt van plastic
  • Plastic ballonstokjes
  • Oxo-afbreekbaar plastic, voedselbakjes en bekers van geëxpandeerd polystyreen

Onze mening

Zoals je vast wel hebt gemerkt, staan wegwerpwaterflessen niet op de lijst. Behoren ze tot de top 10 van strandafval? Yep. Maken ze onderdeel uit van het wegwerpplasticverbod? Nee. De EU zegt plastic wegwerpartikelen te verbieden waarvoor "gemakkelijk verkrijgbare en betaalbare duurzame alternatieven" zijn.

Was er in de EU maar een gemakkelijk verkrijgbaar en betaalbaar duurzaam alternatief voor wegwerpwaterflessen – dan zouden ze verboden kunnen worden... *Kuch* kraanwater.

210616 EU Ban Blog Update 03

Minder gebruiken

Sub-doel 2: consumptievermindering

De feiten

Voor bepaalde plastic wegwerpartikelen waar (volgens de EU) nog geen goed alternatief voor is, moeten EU-landen in de gaten houden hoeveel er van gebruikt wordt, en manieren bedenken om dit te verminderen. Waarover ze dan weer aan de EU moeten rapporteren. Tegen 2026 moet een ‘ambitieuze’ vermindering in gang zijn gezet.

Onze mening

Omdat de tijd dringt voor onze oceanen, zien wij deze vermindering liefst eerder dan 2026. Om dat te helpen realiseren, moedigen we EU-landen aan een beroep te doen op bestaande changemakers. Experts en sociale ondernemers die de creativiteit, het netwerk en mogelijk zelfs de ervaring hebben om die ambitie waar te maken.

Meer recyclen

Subdoel 3: gescheiden inzameling en ontwerpvereisten voor plastic flessen

De feiten

Tegen 2029 moeten de EU-landen 90% van alle plastic flessen inzamelen voor recyclingdoeleinden, en tegen 2030 moeten wegwerpplastic flessen voor 30% uit gerecycled plastic bestaan. Om het inzameldoel te bereiken, voert Nederland een statiegeldsysteem in voor kleine plastic wegwerpflesjes. (Hier hebben we ook een blog over geschreven.)

Onze mening

Wegwerpwaterflessen zijn in de EU simpelweg niet nodig. In plaats van recyclingdoelen te stellen, kunnen we één van de grootste Europese kustvervuilers beter volledig uitroeien.

Bovendien is gerecycled plastic niet de magische oplossing. In tegenstelling tot glas of aluminium kan plastic niet eindeloos opnieuw worden gerecycled zonder kwaliteitsverlies. Bedrijven moeten namelijk nieuw (virgin) plastic mengen met gerecycled plastic om vezels te creëren die sterk genoeg zijn. Met als resultaat dat het milieu nog steeds onnodig belast wordt.

7% is niet genoeg. Kom nu in actie.

Consumenten informeren

Subdoel 4: verplichte etikettering

De feiten

Hygiëneproducten, vochtige doekjes, tabaksproducten met filter en drinkbekers moeten worden voorzien van een zichtbaar, duidelijk leesbaar en duurzaam etiket - op de verpakking of op het product zelf. Wat moet daarop vermeld zijn? De etiketten moeten de consument informeren over:

  • Hoe het product op de juiste manier voor afvalverwerking moet worden aangeboden.
  • De aanwezigheid van plastic in het product.
  • De negatieve impact van zwerfvuil op het milieu.

Onze mening

Het eerste en belangrijkste doel is: consumenten stimuleren wegwerpplastic af te wijzen en voor herbruikbare alternatieven te kiezen. Als dat (nog) geen optie is, is het informeren van consumenten over de impact van deze producten een belangrijk onderdeel van het streven naar van verandering.

Subdoel 5: het uitbreiden van de verantwoordelijkheden van producenten

De feiten

In de Richtlijn dwingt de EU producenten om meer verantwoordelijkheid te nemen voor wat er gebeurt met hun producten nadat ze de fabriek hebben verlaten. Als je een plastic snoepverpakking maakt die in het milieu terechtkomt, is dat deels jouw verantwoordelijkheid.

Producenten gaan opdraaien voor de kosten van: 

  • Het opruimen en verwerken van afval.
  • Het verzamelen van gegevens.
  • Bewustzijn creëren over de volgende producten:  voedsel- en drankverpakkingen, flessen, bekers, verpakkingen en wikkels, lichtgewicht plastic draagtassen, en tabaksproducten met filters. 

Voor vochtige doekjes en ballonnen gelden dezelfde verplichtingen, exclusief de kosten van het inzamelen. 

Onze mening

Een logische stap in de goede richting, als je het ons vraagt. Deel uitmaken van het probleem betekent dat je verantwoordelijkheid moet nemen voor jouw aandeel in de oplossing.

Visgerei

Visgerei? Visnetten zijn toch niet bedoeld voor eenmalig gebruik - ontworpen om overboord te gooien als ze één keer gebruikt zijn? Nou, nee. Maar visgerei maakt ondertussen wel 27% uit van al het zwerfvuil op de Europese stranden. Daar zit letterlijk en figuurlijk een luchtje aan.

Om het aantal vissen, schaaldieren, schildpadden, zeevogels en walvissen dat verstrikt raakt in netten en vislijnen te verminderen, moeten EU-landen: 

  • Ervoor zorgen dat er regels zijn voor uitbreiding van de verantwoordelijkheden van producenten (EPR) van plastichoudend visgerei.
  • Toezicht houden op en het beoordelen van plastichoudend visgerei, met het oog op het vaststellen van inzamelingsdoelen voor de gehele EU. 

Verandering aanmoedigen

Subdoel 6: bewustzijn vergroten

De feiten

Hoewel de producenten steeds meer verantwoordelijkheden krijgen, spelen consumenten nog steeds een grote rol in de poging van de EU om wegwerpplasticafval te verminderen. De Richtlijn dwingt EU-landen om:

  • Verantwoordelijk consumentengedrag te stimuleren.
  • Consumenten bewust te maken van alternatieve herbruikbare producten
  • Consumenten bewust te maken van de impact die het verkeerd wegwerpen van wegwerpplastic op het rioleringssysteem heeft. 

Onze mening

Wij houden ons al sinds 2009 bezig met het creëren van bewustzijn over wegwerpplasticvervuiling. Welkom aan boord, EU.

210527 EU Ban Toolkit Key Visual No CTA

7% is niet genoeg om onze oceanen te redden

Kom nu in actie

Zo, dat was ’m. Het EU-verbod op wegwerpplastic en Richtlijn (EU) 2019/904 in een (uit de kluiten gewassen) notendop. Conclusie? Ja, de richtlijn is een geweldige eerste stap in de strijd tegen plasticvervuiling. Nee, het is niet genoeg om onze oceanen te redden.

Tot op heden zijn de toezeggingen van de overheid en de branche niet voldoende. Laat de EU zien dat jij opstaat om te vechten voor schonere oceanen door je aan te sluiten bij de Dopper Wave, en wegwerpwaterflessen uit je leven te bannen. En te eisen dat zij datzelfde doen.

Laten we wegwerpwaterflessen uit de EU-top 10 van strandafval schoppen. Voor eens en voor altijd.

Share